در باب ارتباط حافظ با خداوند

این نوشتار به بررسی رابطه حافظ با خداوند و نحوه گفتار و همسخنی شاعر با پرورگارش می باشد.

در بسیاری از غزلهای حافظ گفت و گوی بسیار شیرین و در عین حال زیرکانه او با خداوند را میبینیم. گفت و گویی که همراه است با سوال و جواب های شیطنت آمیز و البته رندانه و من و تو کردن های گستاخانه که خداوند را مخاطب قرار داده است. در این گفت و گوهایی که بین حافظ و پروردگار رخ داده است، شیرین زبانی ها و بذله گویی های حافظ به وضوح به چشم میخورد.

در این صحبت ها و مراوده ها، با اینکه انتظار میرود مفهومی عرفانی داشته باشد، بیشتر همانند گفت و گوی صمیمانه دو دوست است. حالا میپردازیم به شواهد و مطالبی که بیانگر این رابطه عمیق و با نفوذ است.

ساختار اشعار حافظ در صحبت با خدا

ساختار غزلیات حافظ که در مورد گفت و گو با خداوند است بیشتر در وجه معشوقه زمینی است. این تشبیه در حدی است که حافظ خدای خود را به همانند معشوق زمینی عرفانی و اساطیری می پندارد و و در این مناظره، بسیار بی پروا، متکبر و در عین حال آمیخته با مقادیری طنز و بذله گویی است.

درواقع بر خلاف باور همگان که می بایست در مقابل معشوق زبانی نرم و لطیف همراه با ستایش بی حد و اندازه داشت، جناب حافظ به گونه ای بسیار متکبرانه و از سر طنز و انتقاد، سر به سر معشوق می گذارد و چنین بی پروایی و غرور در بیان با پروردگار در این اشعار به چشم میخورد.

این در حالی است که در سنت های قدیم اشعار پارسی چنین مرسوم بوده است که اظهار حقارت و دون پایگی و وابستگی تام در زندگی به پروردگار بسیار کاربرد دارد و کمتر کسی است که در جبهه مقابل با خدا قرار گیرد و چنین زیرکانه همراه با تکبر و طنزگویی با خدای خود به صحبت بنشیند.

نمونه هایی از همنشینی حافظ با پروردگار

ز دست جور تو گفتم ز شهر خاهم رفت                                    به خنده که حافظ برو که پای تو بست

می گریم و مرادم از این سیل اشک بار                                   تخم محبت است که در دل بکارمت

خواهم که پیش میرمت ای بی وفا طبیب                                  بیمار بازپرس که در انتظارمت

در اینجا به چندی از ابیات زیبا و هنرمندانه حافظ در باب گفت و گو با خداوند نظر میکنیم و لذت میبریم از این ابیاتی که بسیار گوش نواز است.

مطالعه اشعار صوتی حافظ علاوه بر نوازش روح و لذت بردن، به دانش ادبی و عرفانی ما نیز کمک میکند.

پیشنهاد میشود حتما در بین کار و زندگی خود نظری به این اشعار بیندازید حتی اگر به شنیدن شعر حافظ صوتی گنج تاریخ ما بسنده کنید.