نقدهای حافظ

در غزلیات نقد های زیادی دیده میشود که با زبانی شیرین و شیوا مستتر شده اند تا خواننده با این نقد متوجه قصد و هدف اصلی شاعر شود و در عین حال از زبان بازی و شیرین زبانی حافظ نیز لذت ببرد. برای لمس و آشنایی بیشتر  به نقد های موجود در غزلیات حافظ به این آدرس https://tarikhema.org/ganj/hafez مراجعه کنید.

از جمله نقد هایی که حافظ بسیار به آن پرداخته، نقد اجتماعی است که چون برگرفته از حرف دل مردم عادی و با اصلاح رعیت است، بسیار مورد بحث و بررسی است.

به طور کلی نقدهای اجتماعی به چهار دسته تقسیم میشود:

• نقد های حکومتی که حکومت و عوامل حکومتی و نحوه برخورد آنها با رعیت را نشانه گرفته است.
• نقد نهادها و سازمانهای حکومتی که بیشتر در صحنه حاضر هستند.
• انتقاد به رفتارهای اخلاقی اجتماعی که به هر فردی در جامعه وارد است.
• نقد صفات شخصیتی هر انسان که مستقیم یا غیر مستیقم بر جامعه اثر میگذارد.

• نقدهای حکومتی

حافظ علاقه زیادی به صحبت و اظهار نظر در مورد حکومت های ضعیف و شاهان غیر مقتدر نداشت و معتقد بود  که آنهایی که تاثیر گذار نیستند کمتر از بقیه شایسته نقد هستند.

• نهادها

در این دسته مکان ها و گروه هایی قرار میگیرند که بیتشر جنبه اجتماعی در جامعه دارند. مثل خانقاه، مسجد، میخانه، مدرسه، صومعه ، خرابات و …

• نقد رفتارهای اجتماعی

منظور از این دسته رفتارهایی است که بیانگر تربیت و احلاق هر فرد است. میزان اهمیت آنها و همچنین اثرگذاری این رفتار بر جامعه معین میگردد. گروهی از افراد در جامعه هستند که به سبب مقام، جایگاه علمی و دینی و یا هر منسب دیگری که هستند بیشتر روی اقشار مختلف جامعه تاثیر میگذارند و الگوی بسیاری میشوند و همچنین بیشتر در معرض دید مردم و همچنین قضاوت قرار میگیرند. همین دسته از افراد هستند که بیشتر مورد انتقاد حافظ هستند .

از جمله این افراد میتوان به عالم، زاهد، فقیه، شیخ، واعظ، صوفی، رند، معلم، ناصح و پیر مغان اشاره کرد.

• نقد صفات شخصی

این گروه از صفات بیش از هر چیز دیگری بیانگر شخصیت هر انسانی است. اصولا جامعه ای که افراد تشکیل دهنده آن دارای فضائل اخلاقی بیشتری باشند، پربار تر و رشد یافته تر است.

مواردی که بیشتر از همه در وصف آنها در اشعار حافظ میبینیم عبارت است از:

آستانه تحمل، خدمت به خلق، اعتماد به اطاعت، نفاق، ریا ، تزویر و .. است.